Kur'an ve Şehir Yazıları

Yahudi kutsal metinlerine göre peygamberlerin sayısı yaklaşık 50’yi bulurken bu rakam Kuran’a göre, üçü ihtilaflı olmak üzere, toplamda 28’dir. Yarı yarıya bu oran, İsrailoğullarının nübüvveti kurumsallaştırmasıyla ilgili olmalıdır. Kuran’da adı geçen peygamberlerin, İslam kaynaklarındaki kronolojik sıralaması, Hz. Adem’den itibaren şöyledir: 1.    Adem                     - 2.    İdris                       - 3.    Nuh                       - 4.    Hud                         Arap 5.    Salih   ...

Kuran’da geçtiği söylenen İrem şehri, sansasyonel haber meraklısı kitlelerin duyusal zevklerine hitap eden yorumlardan biri olup “kayıp bir şehrin bulunması” algısıyla öne çıkarılmış; bu algı gittikçe yaygınlaşarak yabancı menşeli bazı şarlatanların da güya bilimsel veriler ve arkeolojik kazılar ile destekli gizemli bilgiler ile dolaşıma sokulmuştur. [1]  Buna göre uzaydan çekilen fotoğraflar aracılığı ile Kuran'da bahsedilen ve kayıp olduğu söylenen İrem şehrinin güya keşfedildiğini anlatan onlarca video kaydı Youtube kanallarında dolaşmakta ve dahası bu çok büyük bir mucize olarak sunulmaktadır. Modern bilim ve tekniğin bugünkü geniş imkanlarıyla bile hala insanlar kutsal hakikatler adına aldatılmaktadır. Oysa İslam dünyasında şehir denince akla gelen istisnasız tek isim olan İbn Haldun (ö. 808/1406), böyle bir şehrin olmadığını göstermek için adeta bas bas bağırmaktadır: ·        “Gerçek şu ki İrem adında bir şehir yoktur. Bu ancak hikaye anlatanl...

Başlıktaki ifadeden, meseleyi egzajere etmek ya da kutsal kitabımızı sorgulamak için kullanılmadığı sadece onu anlamak ve açıklamak gibi bir halis niyet taşıdığından emin olunmalı ve konuya yaklaşımımız belli bir müsamaha ile hoş görülmelidir. Aslında başlıktaki sorunun cevabı hiç de zor değildir. Zira Kuran’ın zamansal olarak tarihi şahsiyetlerden bahsetmesine ilişkin yakın ve uzak pek çok örnek bulunmaktadır. Örneğin Kuran’dan 30 yıl önce yaşamış Ebrehe’den bahsedilmesi, daha önce ashab-ı uhdut ’tan ya da 6 asır önce Hz. İsa’dan bahsetmesi nasıl mümkünse 9 asır önce MÖ. 356-325 yılları arasında yaşamış dünya tarihinin en istisnai isimlerinden İskender’den bahsetmesi de ilkesel olarak pekâlâ mümkündür. Ancak konumuz tarihi bir şahsiyet olarak Büyük İskender’in bizatihi kendisi olmadığından, özellikle Kuran’da anlatılan Zülkarneyn’in kimliği bağlamında ondan dolayısıyla bahsedilecektir. Kehf suresinde 83-98 ayetleri arasında adı üç defa geçen Zülkarneyn’den doğuya ve batıya seferle...

Lokman Hâkîm hakkında söz söyleyebilmek için Kuran’ı merkeze alarak artsüremli üçlü bir tasnif ve okuma yapmak kaçınılmazdır: Kuran öncesi Lokman Kuran ve Hz. Peygamber döneminde Lokman Kur’an sonrası Lokman. Dolayısıyla üç farklı Lokman prototipi ile karşı karşıyayız. Kuran öncesi Lokman, Cahiliye şiirinde sıklıkla kullanılan mitolojik bir unsur olmanın yanında özellikle uzun ömürlü olması dolayımında anlatılmakta ve onun 560, 1000, 3500, 4000 yıl yaşadığı anlatılmaktadır. Onun bu dönemdeki adı “ Lokmanü'n-nüsûr ”dur. Yani kartallar kadar uzun yaşayan Lokman demektir. Bu dönemde onun için kullanılan bir diğer ifade ise “el-Muammer” (uzun ömürlü)'dür.  Lokman, Peygamber olmadığı halde Kur’an’da adına müstakil sure olan tek kişidir. Üzerinde düşünülmesi gereken bu durumun bir anlamı olmalıdır. En azından, Hz. Peygamberin yaşadığı zaman ve mekân dolayımında gerek Arapların gerekse bizzat Peygamberin bilincinde Lokman’ın tartışmasız çok canlı, bilinen ve halk muhayyilesin...