Kur'an ve Şehir Yazıları

Hz. Musa Kuran’da sadece bir peygamber prototipi olarak sunulmaz aynı zamanda bir şeriat sahibi ve kanun koyucu olarak da betimlenmektedir. O, İsrailoğullarını Firavun’un zulmünden kurtarmakla kalmamış onlara uymaları gereken bir kısım kurallar ve kanunlar da getirmiştir. Mesela Maide suresinde (5/44) Tevrat’ın doğruyu gösteren bir kurallar manzumesi olduğuna temasla “kim Allah’ın indirdiği kanunlarla hükmetmezse onların kafir olacakları” söylenmektedir. Ayrıca pek çok farklı yerlerde yine Tevratta geçen bu kural ve kanunlardan söz edilmektedir: Mesela kısas cezası, zina cezası başta olmak üzere tüm bu cezai uygulamalar Tevrat’a refere edilerek Hz. Musa ile ilişkilendirilmektedir. Yoruma girmeksizin aşağıda vereceğimiz bu ayetlerin pek çoğu, Tevrat’ta da birebir geçmektedir: Toplumsal düzen, hukuki cezalar, ahlaki değerler, zayıfların korunması ve ilahi adalete bağlılık gibi ilke ve kuralların karşılaştırmalı olarak bazıları şunlardır: "Tevrat'ta onlara şöyle yazdık: Cana can,...

Dinler tarihinin en önemli şahsiyetlerin başında gelen Hz. Musa , Kuran’da tüm kıssalar içinde kendisine en fazla yer verilen peygamberdir. Nübüvvet görevi yanında yaşamına dair de oldukça fazla bilgi bulunmaktadır. Daha doğduğu andan itibaren başından geçenler tafsilatlı denecek kadar ayrıntılı anlatılmaktadır. Ancak bu anlatılar içinde özellikle Hz. Musa’nın doğumu hakkında anlatılanlar ilginçt detaylar içermektedir. Buna göre Hz. Musa’nın dünyaya geldiği dönemde Mısır’ın ve İsrailoğulları’nın durumunu naklederken Firavun’un halkını çeşitli zümrelere böldüğü, bir kısmını güçsüz bulup baskı ve zulüm yaptığını, erkek çocuklarını öldürüp kız çocuklarını sağ bıraktığını bildirmektedir (Bakara 2/49; A‘râf 7/141; İbrâhîm 14/6; Kasas 28/4). Ancak onun doğumundan hemen sonra bizzat annesi tarafından bir beşiğe konup denize bırakılması mucizevi bir tarzda anlatılmaktadır ki bu anlatılar Taha (20/38-40) ve Kasas (28/7-13) surelerinde dile getirilmektedir. Taha 20/38-40’da ki anlatı şöyledir: ...

Hristiyanlık en temelde Yahudiliğin içinden çıkmış, zaman içinde müstakil bir hüviyete sahip bir din olmakla birlikte yine Sami dinlerden biridir. Müstakil hale gelmesinde ve dünyanın en büyük dini topluluklardan biri olmasında hiç kuşkusuz zaman ve bölgesel şartlar çok ciddi rol oynamıştır. Bu rolün en başat karakteri Hz. İsa olsa da başta annesi Meryem olmak üzere , Hz. Zekeriya, Hz. Yahya ile birlikte bir de İmran ve Havariler etrafında beşli bir konsorsiyum bulunmaktadır. Bu isimler aynı zamanda Samilerin Hristiyan kolunun en önde gelen isimleri ve hazırlayıcılarıdır. Yaklaşık aynı dönemde yaşadıkları anlaşılan bu isimlerden Kuran sıklıkla söz etmekte, özellikle iki surenin adı onlara tahsis edilmektedir: Al-i İmran, Meryem sureleri. Kronolojik olarak ilk sırada Hz. Zekeriya ve oğlu Yahya gelmektedir. Zekeriyyâ’nın Kur’an’da Yahyâ ve Îsa ile birlikte dürüst ve erdemli kişiler olarak anılması (En‘âm 6/85) söz konusu isimlerin çağdaş olduğuna da delalet eder. Zekeriya’nın geçtiğ...

Hz. Nuh’un üç oğlundan biri olan Sam’dan adını alan Sami halklar (semitics)’ın tamamında Nuh tufanının çok geniş bir anlatısının bulunması hiç de tesadüfi değildir. Hz. Nuh ve özellikle Tufan olayının kutsal kitaplardan çok önce Sami halklardan Akadlar, Asurlular ve Babillilerin önce söylencelerinde sonra da Gılgamış gibi yazılı kaynaklarında Tevrat-İncil ve Kuran ekseninde ele alınıp anlatılması da bu nedenledir. Bu yönüyle Samilerin Kuran’daki izlerinden biri de Hz. Nuh Peygamber’in kavminin helak olmasına neden olan Tufan olayıdır. Tufan, Sümer ve özellikle Babilonya’nın etkisiyle önce Tevrat ve İncil’de detaylı olarak ele alınmış ve çok sonraları Kuran tarafından da benzer doğrultuda kendisine yer bulmuştur. Tufan olayı sadece Mezopotamya’da değil hemen hemen dünyanın farklı coğrafyalarında göksel felaketler ile alakalı mitlerde çok az sayıdaki insan ve hayvan dışında dünyanın tamamen yıkılıp yok edildiğini anlatmaktadır. Hindistan, Yunanistan, İran coğrafyası gibi çeşitli ırkla...

Kuranda insanın yaradılışına ilişkin dile getirilen “topraktan yaradılışa dair altı ayet, çamur safhası hakkında altı ayet, çamurun nitelikleri ve safhalarını anlatan yine altı ayet” bulunduğu, devamla “bebeğin, doğuncaya kadar anne karnında altı safha geçirmesi, kâinatın oluşum safhalarının da altı merhalede gerçekleşmesi” (C. Yeniçeri, Uzay ayetleri ) yönünde hikmet ve mucizeler çıkaran çocuksu yorumlar bir yana bırakacak olursak, tıpkı Sami kozmogonisinde olduğu gibi Kur’an’da insanın yaradılışı da büyük oranda Sami yaradılış modellerinden izler taşımaktadır. İlk insanın yaradılışı ve dünyaya gelişi Mezopotamya anlatıları üzerinden İbrani kutsal metinlerine, ardından Hristiyanlığa intikal etmiş ve nihayet İslam tarafından da benimsenmiş, Kuran ayetlerine yansımıştır. Kuranda ilk insanın yaradılışı; Hz. Adem anlatısı ile başlamış, ondan eşi Hz. Havva’nın yaratılması, Adem’in yaratılmasına melekler ve Şeytan tarafından verilen tepki, sonrasında cennette “hayat ağacına” yaklaşmamala...